Gelukkig en gezond oud worden met de Blue Zones

 

Blue Zones zijn gebieden in de wereld waar relatief veel mensen in goede gezondheid honderd jaar en ouder worden. Sardinië is een van die plekken. Ouderdom wordt er gerespecteerd: ouderen worden er voor vol aangezien; hun levenswijsheid wordt op prijs gesteld en ze zijn volwaardig deel van het familieleven. ONVZ nam er een kijkje en vroeg de Sardijnen naar hun geheimen voor een lang en gezond leven.

Een paar jaar geleden waren ze er opeens: de Blue Zones. De Amerikaan Dan Buettner gebruikt deze benaming voor gebieden in de wereld waar mensen in relatief goede gezondheid bovengemiddeld oud worden. In Sardinië, Griekenland, Okinawa, Costa Rica en bij Zevende-dags Adventisten in Californië onderzocht hij de leefgewoonten van senioren en 100-plussers. Zijn meest recente onderzoek richt zich op de Blue Zones van geluk, want ‘gezondheid en geluk gaan hand in hand’, aldus Buettner. Zijn conclusie? Gezond oud worden heeft alles te maken met dagelijkse gewoonten: veel groente eten, wandelen in de natuur, tuinieren, een praatje maken, een dutje doen en een glaasje wijn drinken.

Vanzelfsprekend bewegen
‘Blue Zoners’ gaan niet naar de sportschool, maar lichaamsbeweging is een natuurlijk en logisch resultaat van de manier waarop hun leven is ingericht. Honderdjarigen in Okinawa zitten niet op een stoel, maar op de vloer en gaan tientallen keren per dag door de knieën. De oude Sardijnen wonen in huizen met trappen. Elk bezoekje aan winkel, kerk of vrienden is aanleiding voor een wandelingetje. Er wordt weinig tot geen gebruik gemaakt van moderne gemakken en mechanische hulpmiddelen. Als ze een taart bakken, mixen ze het beslag met de hand en niet met een mixer. Als ze wel bewust aan lichaamsbeweging doen, dan doen ze activiteiten die ze leuk vinden; er wordt veel gewandeld en getuinierd.

Het juiste perspectief

Het Japanse begrip ‘ikigai’ wordt in Nederland steeds populairder. Met ikigai wordt aangeduid dat je een doel in je leven hebt, een reden om elke ochtend uit je bed te komen. Volgens Buettner levert een dergelijk doel zeven extra levensjaren op. Deze sense of purpose is bij de Blue Zoners duidelijk aanwezig. Anderzijds weten ze ook wanneer ze moeten terugschakelen. Hun dagelijks leven voorziet in momenten van rust en ontspanning bijvoorbeeld een siësta, een feestje of een moment om te bidden.

Gezond eten

Wat de oudere mensen in de Blue Zones gemeenschappelijk hebben is dat ze voornamelijk plantaardig eten. Bonen staan geregeld op het menu; vlees slechts een paar keer per maand. In Okinawa hanteert men de hara hachi bu-regel: niet dooreten tot je verzadigd bent, maar stoppen als je tachtig procent vol bent. De Blue Zoners drinken gemiddeld een à twee glazen wijn per dag (met uitzondering van de Adventisten die in het geheel niet drinken), bij voorkeur in goed gezelschap en/of bij het eten.

Verbinding

Het sociale leven in de Blue Zones is belangrijk. Familie komt op de eerste plaats. Ouderen maken deel uit van het gezin en wonen vaak bij hun kinderen in huis of in de buurt. Inwoners van de Blue Zones hebben een sterk sociaal netwerk. Zo verenigen de inwoners van Okinawa zich bijvoorbeeld in ‘moais’. Dat zijn groepjes van vijf personen die zich voor het leven binden en elkaar steunen of elkaar aanspreken op ongezond of onwenselijk gedrag. Geloof speelt ook een rol in de Blue Zones. Buettner stelt dat mensen die vier keer per maand naar de kerk gaan vier tot maar liefst veertien jaar langer leven. Welke gezindte maakt niet uit; het gaat erom dat je deel uitmaakt van een geloofsgemeenschap.

Blue Zones of happiness

In vervolg op de Blue Zones met de langste levensverwachting verdiepte Buettner zich de afgelopen twee jaar in wat hij noemt de Blue Zones of happiness: waar ter wereld zijn mensen het gelukkigst en waarom? Buettner kwam uit bij Singapore, Costa Rica en Denemarken. Singapore, het gelukkigste land van Azië, belichaamt het soort geluk dat voortkomt uit tevredenheid en voldoening. Over het algemeen houden de mensen er van een duidelijke en makkelijke weg naar succes en vinden ze het niet erg om hard te werken. Ze geven de voorkeur aan zekerheid boven vrijheid. In Costa Rica geven de mensen voorrang aan sociale interactie; ze zullen niet snel overwerken als ze daardoor een feestje missen. Ze geven ook prioriteit aan familie – op zondagmiddag wordt er met de hele familie lang geluncht. Ze zijn religieus en onderzoek laat zien dat religieuze of spirituele mensen gelukkiger zijn. In Denemarken leven mensen met meer doel in hun leven dan waar dan ook. Hun gezondheidszorg, sociale zekerheid en onderwijs zijn gedekt. In vrijwel al hun dagelijkse behoeften wordt voorzien, waardoor de mensen werk kiezen waar ze van houden. Buettner merkt op dat daar waar gelijkheid tussen de seksen bestaat, zowel mannen als vrouwen over de hele linie gelukkiger zijn. Andere lessen die we volgens Buettner kunnen leren van de gelukkigste steden en plaatsen in de wereld: inwoners van steden waar je kunt wandelen en fietsen, met parken en groen zijn doorgaans gelukkiger dan inwoners van steden zonder die voorzieningen. Ook het voedingspatroon speelt een rol: het verminderen van de consumptie van fast- en junkfood en het goedkoper en beter beschikbaar maken van fruit en groenten zorgt voor gelukkigere en gezondere bewoners.

 

Door Annemique de Kroon

Bron:https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/blue-zones-levenslessen-voor-iedereen~b128bfbb/